Prøveforelesing: Eigenskapar ved helsefremjande arbeidsplassar og faktorar som bidreg til eit berekraftig arbeidsliv.
Vurderingskomiteen består av
- førsteopponent, professor Elsa Kristina Margareta Holmgren ved Gøteborgs universitet
- andreopponent, professor Erik Werner ved Universitetet i Oslo
- leiar av komiteen, professor Kristin Taraldsen ved OsloMet
Disputasleiar er førsteamanuensis Birgitta Blakstad Nilsson ved OsloMet.
Hovudrettleiar er professor Margreth Grotle ved OsloMet. Medrettleiar er professor Maurits van Tulder ved Vrije Universiteit Amsterdam.
Samandrag av avhandlinga
Tittelen til avhandlinga: "Return to work interventions for people on sick leave due to musculoskeletal disorders; Effectiveness and cost-effectiveness of treatment, and measurement properties of the Musculoskeletal Health Questionnaire."
Muskel- og skjelettplager er den største årsaka til arbeidsuføre og sjukefråvær og gir store kostnader. Evidensgrunnlaget er svakt for tiltak som skal fasilitere retur til arbeid.
Målet med denne avhandlinga var å utføre helseøkonomiske analysar av to arbeidsretta tiltak som skal fasilitere retur til arbeid for sjukmelde.
Delmål var å undersøke effekten av arbeidsretta tiltak for sjukmelde, og å omsette, kulturelt tilpasse, og undersøke dei psykometriske eigenskapane til «the Musculoskeletal Health Questionnaire» (MSK-HQ).
Metode
Artikkel I var ei systematisk oversikt som kartla effekten av arbeidsretta tiltak. Oversikta inneber ein systematisk stegvis framgangsmåte som inneber eit systematisk litteratursøk, dataekstraksjon, vurdering av risiko for skeivskapar, analysar, og vurdering av tillit til resultata.
Artikkel II nytta data frå ein prospektiv kohortstudie. MSK-HQ blei omsett og kulturelt tilpassa til norsk og ei norsk kontekst. Vi undersøkte konstruktvaliditet, test-retest-reliabilitet, strukturell validitet, intern konsistens, og målefeil.
Artikkel III utførte ein helseøkonomisk analyse basert på ein pragmatisk randomisert kontrollert studie med tre parallelle armar. Studien inkluderte personar sjukmeldt 50 prosent eller meir i sju veker.
Tiltaka var vanleg praksis med sjukefråværsoppfølging frå Arbeids- og velferdsdirektoratet (NAV), motiverande intervju (MI) pluss vanleg praksis utført av NAV, og eit skreddarsydd arbeidsretta samtaletiltak (SVAI), utført av fysioterapeutar opplærte i arbeidsretta oppfølging, pluss vanleg praksis.
Data blei innhenta frå ei spørjeskjemapakke og frå nasjonale register.
Vi utførte kostnadseffektivitetsanalysar, kostnad-nytteanalysar, og kostnad per QALY-analyse. Analysane var baserte på sjukefråværsdata, «EuroQol 5 Dimensions», intervensjonskostnader, og kostnader ved bruk av helsetenester.
Resultat
Den systematiske oversikta inkluderte 25 artiklar. Det var åtte ulike tiltak med ti ulike samanlikningar med vanleg praksis eller aktive tiltak. Ti studiar undersøkte effekten av tverrfagleg rehabilitering, mens fire studiar undersøkte arbeidsfokusert kognitiv terapi.
Studiane hadde for det meste låg risiko for skeivskapar, og tillita til resultata blei vurdert til å vere frå svært låg til middels. Analysane fann i hovudsak marginal eller ingen effekt av tiltaka samanlikna med vanleg praksis eller anna tiltak.
Artikkel II omsette og kulturelt tilpassa MSK-HQ på ein tilfredsstillande måte. Vi inkluderte 549 deltakarar sjukmeldt minst fire veker på grunn av muskel- og skjelettplager.
Konstruktvaliditet blei bekrefta, test-retest-reliabilitet hadde god korrelasjon, intern konsistens fekk ein høg «Cronbach’s alpha»-verdi, og den strukturelle validiteten identifiserte ein tre-faktorstruktur. Det var ingen golv- eller takeffekt, og kalkuleringa av målefeil gav ein «standard error of measurement»-verdi på 2,33 og ein «smallest detectable change» på 6,46.
Artikkel III inkluderte 514 deltakarar. MI samanlikna med vanleg praksis gav ein kostnad-effektbrøk (ICER) på 1 756 221 for kvalitetsjusterte leveår (QALY), noko som indikerer at det gjennomsnittleg ville blitt spart 1 756 221 euro i MI-gruppa per auka QALY.
Analysane gav også ein ICER på 106, som vil seie at MI-gruppa ville gjennomsnittleg ha spart 106 euro per dag med redusert sjukefråvær. SVAI samanlikna med vanleg praksis viste at det gjennomsnittleg ville blitt spart 1 553 061 euro i SVAI-gruppa per auka QALY og at 88 euro ville blitt sparte i gjennomsnitt per dag mindre sjukefråvær.
Kostnad-nytteanalysane var i favør begge intervensjonsgruppene. I MI-gruppa var kostnad-nytte på totalt 2874 euro (95 prosent konfidensintervall (KI) -563 til 6299), og i SVAI-gruppa 3706 euro (95 prosent KI -548 til 7049).
Vi fann ingen statistisk signifikant forskjell mellom intervensjonsgruppene og vanleg praksis i QALYs eller reduksjon i antal dagar sjukefråvær.
Konklusjon
Den systematiske oversikta viste marginale eller ingen effektar av tiltaka. Vi hadde svært låge til middels tillit til resultata.
Vi fann ingen evidens for kva tiltak som er mest effektive på retur til arbeid. MSK-HQ blei omsett og kulturelt tilpassa til Noreg.
Vi fann positive tendensar for at MI og SVAI kan redusere sjukefråvær og redusere kostnader relatert til sjukefråvær i Noreg.
