Prøveforelesing: Handtering av den latente fasen av fødselen og implikasjonane for etterfølgjande fasar.
Vurderingskomiteen består av
- førsteopponent: professor Rikke Damkjær Maimburg, Aarhus universitet, Danmark
- andreopponent: professor Torbjørn Eggebø, St. Olavs hospital, Trondheim
- leiar av komiteen: studieleiar Ann-Kristin Bjørnnes, OsloMet
Disputasleiar er professor Kristin Halvorsen, OsloMet.
Hovudrettleiar er professor Mirjam Lukasse, OsloMet. Medrettleiar er professor II Trond Melbye Michelsen, Universitetet i Oslo.
Samandrag av avhandlinga
Ein intervensjon med sikte på ein meir optimal bruk av intravenøst oksytocin som behandling av langsam framgang i fødselen blant førstegongsfødande, resulterte i redusert førekomst og varigheit av behandlinga.
Intravenøst oksytocin såg ut til å vere assosiert med auka risiko for operativ vaginal fødsel. Langvarig fødsel var ein risikofaktor for ei negativ fødselsoppleving i første fødsel. Langvarig fødsel førte ikkje til eit framtidig ønske om å bli forløyst med keisarsnitt.
Når vi samanlikna den krampeløysande medisinen Buscopan med placebo (saltvatn) fann vi ingen signifikant reduksjon i fødselsvarigheita. Det blei funne ein liten auke i mors puls og ein reduksjon i postpartum bløding.
Langvarig fødsel blir ofte definert som aktiv fødsel med varigheit meir enn tolv timar, rekna frå kvinna har regelmessige rier, og livmorhalsen er fire cm open, til barnet er fødd.
Langvarige fødslar kan føre til auka førekomst av negativ oppleving, operativ fødsel, større mengder blødingar, større fødselsrifter, infeksjonar og innlegging på nyføddavdeling.
Behandling med oksytocin
Omtrent ti prosent av norske førstegongsfødande opplever langvarig fødsel. Eit mykje større antal, omtrent 45 prosent, vil oppleve langsam framgang i fødselen, noko som ubehandla kan føre til langvarig fødsel.
Omtrent 45 prosent av førstegongsfødande blir behandla med medikamentet oksytocin, gitt som intravenøst drypp, for å gjere riene sterkare. Denne behandlinga blir ikkje alltid brukt i samsvar med retningslinjene.
Av og til blir det gitt utan at fødselen går sakte, i andre tilfelle blir han ikkje gitt trass i langsam framgang. Behandlinga kan gi biverknader. Overstimulering, som forårsakar for hyppige rier, er den mest alvorlege. I sjeldne tilfelle kan dette påverke hjarterytmen til fosteret, og føre til operativ fødsel.
Oksytocin er også eit hormon som alle har naturleg. Under fødselen speler dette hormonet ei viktig rolle ved å sikre effektive samantrekkingar og god framgang.
Dersom forholda er optimale for at mor skal produsere sitt eige oksytocin, vil behovet for legemiddelet oksytocin vere mindre. Å vere avslappa, ikkje tenke på omverda, er den optimale måten for ei fødande kvinne å få tilgang til sitt naturlege oksytocin.
Justere for andre faktorar
Når ein undersøker samanhengar mellom for eksempel langvarig fødsel og negativ fødselsoppleving, bør ein justere for andre faktorar som kan bidra til slike samanhengar, for eksempel keisarsnitt. Dette har ikkje alltid vore gjort i tidlegare forsking.
I studiane våre utførte vi likevel slike justeringar. Den einaste forskingsmetoden for å fastslå ein sann effekt av ei behandling er eit såkalla eksperimentelt design.
Vår tredje studie hadde eit slikt design, det vil seie ein randomisert kontrollert studie (RCT). Studien inkluderte førstegongsfødande kvinner som viste tidlege teikn på langsam framgang i fødselen, 250 deltakarar blei randomiserte til å få enten éin intravenøs dose på 1 ml Buscopan 20 mg/ml eller 1 ml saltvassoppløysing.
Ytterlegare forsking er nødvendig for å identifisere alternative tiltak for å behandle langsam framgang i fødselen, med færre biverknader enn syntetisk oksytocin.
Buscopan kan trygt brukast under fødsel. Vi anbefaler at det blir gjennomført nye studiar som vurderer større dosar enn i studien vår, eller gjentatte dosar for dei som opplever langvarig fødsel.
Auka fokus bør vere på å optimalisere fødande kvinners naturlege oksytocin-nivå. Dette er ein av jordmors viktigaste oppgåver under fødselen.
