I ein artikkel i tidsskriftet Journal of Youth and Adolescence presenterer stipendiat Lars Roar Frøyland og professor Tilmann von Soest funn frå ei undersøking av unge valdsutøvarar i Noreg.
Markert nedgang i ungdomsvalden
Studien viser at andelen av unge i alderen 18–20 år som fortel at dei har brukt fysisk vald i løpet av det siste året, er halverte i perioden frå 2007 til 2015. Dette gjeld både gutar og jenter.
Blant gutane fann forskarane ein nedgang frå 23 til 13 prosenten, medan dei tilsvarande tala for jentene var på 24 og 12 prosent. Bak tala skjuler det seg ei rekkje ulike typar valdshandlingar.
Funna stadfestar tidlegare internasjonale studiar som også viser ein nedgang i omfanget av valdsutøving blant ungdom.
Drikk mindre
Prosjektet er det første som undersøkjer kva årsakene til den nedovergåande trenden i sjølvrapportert valdsutøving blant ungdom kan vera.
I same periode har det vore ein nedgang i både alkoholkonsumet til ungdommane og det å bli utsett for vald i heimen. Ifølgje forskarane er det ein klar samanheng mellom desse endringane og den observerte nedgangen i ungdomsvalden.
Det mest vanlege offeret for begge kjønn er unge dei kjenner frå før.– Lars Roar Frøyland
Frøyland og von Soest har òg sett nærare på ungdommanes sosioøkonomisk ressursar, personlegdomsfaktorar, mental helse og dessutan ei rekkje mål på sosiale relasjonar til foreldre og venner. Dei finn ikkje støtte for at desse faktorane har noko å seia for nedgangen i valdsbruk.
Finn kjønnsforskjellar
Forskarane har òg analysert skilnader i bruk av fysisk vald blant jenter og gutar. Det er først og fremst i meir alvorlege typar av fysisk valdsutøving som slag og spark at det tradisjonelle kjønnsrollemønsteret trer fram, der gutar er den vanlegaste utøvaren. Kjønnsforskjellane er mindre synlege i mildare typar av valdsutøving.
Analysane viser at det òg er kjønnsforskjellar når det gjeld målet for aggresjonen.
– Det mest vanlege offeret for begge kjønn er unge dei kjenner frå før, seier Frøyland. Gutar rapporterer derimot langt oftare enn jenter å ha brukt vald mot ukjende ungdommar. Blant jenter er aggresjonen retta mot kjende, både jamaldra, kjærastar og søsken.
Hengjer mindre ute
Forskarane ser ikkje bort frå at vidare forsking på temaet kan avdekkja andre faktorar som kan bidra til å forklara nedgangen i ungdoms sjølvrapporterte valdsbruk.
– Me kjem nok til å jobba vidare med forstå tidstrendar knytt til valdsbruk blant ungdom. Spesielt spennande vil det vera å kunna sjå nærare på om den digitale kvardagen ungdommane veks opp med no, har noko å seia for valdsutøving og andre former for problemåtferd, fortel Frøyland.
Ifølgje von Soest har den tida ungdom bruker utan å vera under oppsyn av vaksne, tradisjonelt sett vore rekna som ein viktig faktor for å forklara førekomsten av ei rekkje former for problemåtferd.
Med dagens tidsbruk på skjermunderhaldning er det naturleg at unge òg bruker mindre tid ute på denne måten.
Fritidsaktivitetane til ungdom er òg i større grad enn før organiserte og under oppsyn av vaksne. Det har rett og slett vorte mindre vanleg at ungdom møtest i større grupper i fritida og berre heng rundt. Det kan vera ei viktig forklaring for nedgangen av vald blant ungdom, forklarer von Soest.
Ressursar
- Frøyland, L.R. & von Soest.,T. (2017). Trends in the Perpetration of Physical Aggression among Norwegian Adolescents 2007–2015. Journal of Youth and Adolescence (ncbi.nlm.nih.gov)
- Valdsprogrammet ved NOVA, OsloMet
Denne artikkelen vart opphavleg publisert på hioa.no/vitenogpraksis 07.02.2018.
